حالت های عکاسی دوربین در عکاسی
1. حالت خودکار (حالت خودکار کامل)
حالت خودکار زمانی است که دوربین تمام تنظیمات نوردهی را به طور خودکار کنترل میکند که شامل تنظیمات دیافراگم، سرعت شاتر و ISO است. این حالت برای مبتدیان بسیار مناسب است، چرا که دوربین تصمیمات لازم را بر اساس شرایط صحنه میگیرد و نیازی به دخالت دستی ندارد. همچنین به عنوان “Auto” یا “Full Auto” شناخته میشود.
تنظیماتی که دوربین در حالت خودکار کنترل میکند:
- سرعت شاتر
- دیافراگم
- ISO
- تعادل رنگ سفید
- حالت فوکوس
- جبران نوردهی
- نقاط تمرکز
- حالت اندازهگیری
- جبران نوردهی فلاش
آنچه شما کنترل میکنید:
- انتخاب بین RAW یا JPEG
- حالت پشت سر هم (Continuous shooting)
چرا از حالت خودکار استفاده کنیم؟
حتی بسیاری از عکاسان با تجربه نیز گاهی از حالت خودکار استفاده میکنند. این حالت زمانی مفید است که شما نیاز به گرفتن سریع عکس دارید. در واقع، این همان چیزی است که ما معمولاً با گوشیهای خود انجام میدهیم. علاوه بر این، زمانی که بخواهید دوربین را به شخصی بسپارید که به عکاسی آشنایی ندارد، حالت خودکار بهترین گزینه است.
برای ایجاد درام، عکسهایی در آب بگیرید
عکسهایی که در آب یا زیر آب گرفته میشوند، اغلب حالتی دراماتیک و احساسی دارند. این ویژگی، آب را به یک سوژه فوقالعاده برای پرترههای مفهومی تبدیل میکند. با استفاده از انعکاسها، حرکات موجها، یا حتی شفافیت و تیرگی آب، میتوانید داستانهایی تأثیرگذار و جذاب خلق کنید.
در اینجا چند ایده برای استفاده از آب در عکاسی مفهومی آورده شده است:
- در یک روز غمگین و ابری، عکسهای سورئال بگیرید.
- در ساعت طلایی (Golden Hour) در ساحل عکاسی کنید.
- عکاسی زیر آب را امتحان کنید.
اگر به ساحل دسترسی ندارید، میتوانید در وان حمام عکاسی کنید یا از آب جاری استفاده کنید. نکته جالب در مورد وان حمام این است که میتوانید رنگهای مختلفی را برای تغییر رنگ آب اضافه کنید.
این تکنیکها به شما امکان میدهند تا از آب به شیوهای خلاقانه استفاده کرده و تصاویر دراماتیک و تاثیرگذاری بسازید.

© Dazzle Jam
۲. حالت برنامه
حالت برنامه یک حالت عکسبرداری نیمه خودکار است که در اکثر دوربینها وجود دارد. در این حالت، دوربین بهطور خودکار دیافراگم و سرعت شاتر را بر اساس شرایط نوری محیط انتخاب میکند. در بسیاری از دوربینها، مانند مدلهای کانن و نیکون، میتوانید یکی از این تنظیمات را متناسب با نیاز خود تغییر دهید.
برای مثال، من اغلب در دوربین نیکون خود از حالت برنامه استفاده میکنم. دلیل این انتخاب این است که چرخ کنترل اصلی به من این امکان را میدهد که ترکیب سرعت شاتر و دیافراگم را به راحتی تغییر دهم. در بسیاری از مواقع، این تمام کنترلی است که به آن نیاز دارم.
حالت برنامه به من این امکان را میدهد که تنظیمات ISO و تراز سفیدی را خودم انتخاب کنم. همچنین من کنترل کاملی بر سایر جنبههای عکاسی مانند حالت AF، انتخاب AF، و جبران نوردهی دارم. علاوه بر این، در این حالت کنترل کامل روی تنظیمات اندازهگیری نور هم دارم. این یک گزینه قدرتمند و انعطافپذیر است.
در حالت برنامه، دوربین این تنظیمات را کنترل میکند:
- سرعت شاتر
- دیافراگم (یا ترکیب این دو)
شما این تنظیمات را کنترل میکنید:
- ISO
- تعادل رنگ سفید
- حالت فوکوس
- جبران نوردهی
- نقاط فوکوس
- حالت اندازهگیری
- جبران نوردهی فلاش
- انتخاب بین RAW یا JPEG
- حالت پشت سر هم
چرا از حالت برنامه استفاده کنیم؟
حالت برنامه به شما این امکان را میدهد که سریعتر از بسیاری از حالتهای دیگر عکاسی کنید. بدون نگرانی از نوردهی زیاد یا کم، میتوانید روی تنظیمات دیافراگم و فوکوس تمرکز کنید. وقتی به این حالت عادت کنید، به اندازه حالت اولویت، انعطافپذیر است.
چرا ممکن است نخواهید از حالت برنامه استفاده کنید؟
اگر به کنترل کامل بر سرعت شاتر نیاز دارید، ممکن است حالت برنامه مناسب نباشد. بهویژه در عکاسی ورزشی، ممکن است بخواهید سرعت شاتر را خودتان تنظیم کنید و اجازه دهید دوربین بقیه تنظیمات را بهطور خودکار انجام دهد.

A 1/15 s shutter speed allows motion blur to convey the dancers’ movement. © T P E Marshall
۳. سرعت شاتر (Tv) حالت اولویت
حالت اولویت شاتر یک حالت عکاسی نیمه خودکار است که در برخی دوربینها به آن حالت ارزش زمانی (Tv) گفته میشود. در این حالت، شما سرعت شاتر دلخواه خود را تنظیم میکنید و دوربین بهطور خودکار دیافراگم را برای نوردهی مناسب تنظیم میکند. این تنظیمات بر اساس شرایط نوری صحنه و نورسنجی دوربین انجام میشود.

Even in bright sunlight, I needed to use ISO 2000 to catch this seagull at f/4 with a 1/4000 s shutter speed © T P E Marshall
کنترل سرعت شاتر کلید ایجاد انواع مختلف افکتها در عکاسی است. همانطور که در دو عکس آخر دیدیم، میتوانید با استفاده از شاتر آهسته، حرکت را نشان دهید، یا با استفاده از شاتر سریع، اکشن را ثابت کرده و لحظهای بدون حرکت را ثبت کنید.
در حالت اولویت سرعت شاتر، دوربین این تنظیمات را کنترل میکند:
- دیافراگم
شما این تنظیمات را کنترل میکنید:
- سرعت شاتر
- ISO
- تعادل رنگ سفید
- حالت فوکوس
- جبران نوردهی
- نقاط فوکوس
- حالت اندازهگیری
- جبران نوردهی فلاش
- انتخاب بین RAW یا JPEG
- حالت پشت سر هم
چرا از حالت اولویت شاتر (Tv) استفاده کنیم؟
در برخی مواقع، نیاز به کنترل کامل روی سرعت شاتر دارید، اما فرصت کافی برای تنظیم دیافراگم ندارید. برای مثال، حالت اولویت شاتر برای عکاسی از رویدادهای ورزشی بسیار مناسب است. چون در این مواقع نمیتوانید در مراحل پس از تولید، تاری عکسها را اصلاح کنید، پس از Tv استفاده میکنید تا مطمئن شوید که سرعت شاتر به درستی تنظیم شده و عملکرد ثابت است.
چرا ممکن است نخواهید از حالت اولویت شاتر استفاده کنید؟
اگر شرایط نوری مناسب باشد و اشیاء در حال حرکت سریع نباشند، سرعت شاتر اهمیت کمتری پیدا میکند. در این شرایط بهتر است دوربین را روی حالت اولویت دیافراگم قرار دهید و تنظیماتی را انتخاب کنید که بیشتر بر عمق میدان یا وضوح عکس تأثیر بگذارد.
من معمولاً تنها زمانی از حالت اولویت سرعت شاتر استفاده میکنم که بخواهم اشیاء در حال حرکت سریع را عکاسی کنم یا نوردهی طولانی داشته باشم.

An 8 s shutter speed creates dreamy-looking water ©T P E Marshall
۴. حالت اولویت دیافراگم
حالت اولویت دیافراگم (که اغلب به نام Av شناخته میشود و به شما این امکان را میدهد که دیافراگم را تنظیم کنید. اندازه دیافراگم علاوه بر تغییر میزان نور وارد شده به سنسور، تأثیر زیادی روی تصویر شما دارد و عمق میدان را تغییر میدهد.
درک نحوه استفاده از عمق میدان یکی از نکات کلیدی یادگیری در عکاسی است. به طور کلی، دیافراگم باز (عدد f کوچک) عمق میدان کمی ایجاد میکند، در حالی که دیافراگم کوچک) عدد f بزرگ (عمق میدان بیشتری را به تصویر میآورد.
در تصویر زیر، عمق میدان باریک به ما این امکان را میدهد که بر روی مانکن فوکوس کرده و سایر بخشها را محو کنیم.

The f/4 aperture throws all but one of the mannequins out of focus © T P E Marshall
پس از انتخاب دیافراگم، دوربین بهطور خودکار سرعت شاتر را برای رسیدن به نوردهی مناسب تنظیم میکند. این تنظیمات بر اساس شرایط نوری صحنه و نورسنجی دوربین انجام میشود.
اگر میخواهید تصمیم بگیرید که چه مقدار از تصویر در فوکوس باشد، انتخاب دیافراگم یکی از راههای انجام این کار است. برخلاف عمق میدان کم که پیشتر ذکر شد، در عکس زیر از دیافراگم کوچکتری استفاده شده است. این بدان معناست که نه تنها افق، بلکه ساحل نیز در کانون توجه قرار دارد. استفاده از فاصله کانونی ۲۴ میلیمتری به این امر کمک میکند، زیرا لنزهای با واید عمق میدان بیشتری نسبت به لنزهای تلهفوتو دارند.

The f/6.3 aperture on a 24mm lens gives a very large depth of field © T P E Marshall
اینها تنظیماتی هستند که دوربین در حالت اولویت دیافراگم کنترل میکند:
- سرعت شاتر
آنچه شما کنترل میکنید:
- دیافراگم
- ISO
- تعادل رنگ سفید
- حالت فوکوس
- جبران نوردهی
- نقاط فوکوس
- حالت اندازهگیری
- جبران نوردهی فلاش
- انتخاب بین RAW یا JPEG
- حالت پشت سر هم
چرا از حالت اولویت دیافراگم استفاده کنیم؟
برای اکثر لنزها، واضحترین دیافراگم بین f/8 و f/11 است. اگر میخواهید عکسی بگیرید که تمام صحنه در فوکوس باشد، باید به این نکته توجه کنید.
یکی دیگر از دلایل استفاده از اولویت دیافراگم، کنترل عمق میدان است. اما این همیشه آسان نیست. بهعنوان مثال، اگر عمق میدان کم میخواهید، باید دیافراگم باز را انتخاب کنید. اما اگر نور زیاد است، به سرعت شاتر سریع هم نیاز خواهید داشت.
گاهی اوقات ممکن است سرعت شاتر دوربین شما به حدی برسد که دیگر نتوانید آن را افزایش دهید، حتی اگر ISO را به پایینترین حد ممکن برسانید. یکی از راهحلهای این مشکل استفاده از فیلتر چگالی خنثی (ND) است. برای عکاسان منظره، فیلتر ND میتواند یک گزینه عالی باشد.
چرا ممکن است نخواهید از حالت اولویت دیافراگم استفاده کنید؟
اگر به همان دلیلی که از حالت اولویت سرعت شاتر استفاده میکنید، بخواهید از حالت اولویت دیافراگم استفاده نکنید، این زمانی است که باید اطمینان حاصل کنید که سرعت شاتر در محدوده خاصی باقی بماند.
همچنین اگر نور کم یا متغیر باشد، ممکن است نخواهید از این حالت استفاده کنید. در چنین مواقعی، بهتر است از حالت دستی استفاده کنید تا نوردهی را به طور مداوم تنظیم کنید و مطمئن شوید که با چیزی که عکاسی میکنید، بهترین تطابق را دارد.

Shot with an OM Systemt Olympus OM-D EM-1 Mark II. 9mm, f/11, 1/60 s, ISO 200. William Warby (Unsplash)
5. حالت دستی (Manual Mode)
کنترل کامل و دستی روی تنظیمات نوردهی را فراهم میکند. شما آزادی کامل برای تنظیم همه گزینههای دوربین را دارید. برخلاف حالتهای نیمهخودکار یا خودکار، در این حالت هیچ کنترلی از طرف دوربین اعمال نمیشود.
در این حالت، شما باید تمامی پارامترها را خودتان تعیین و تنظیم کنید. این گزینه بیشترین آزادی خلاقانه را در اختیار شما قرار میدهد و به شما امکان کنترل کامل روی ظاهر نهایی و میزان نوردهی تصویر را میدهد.
تنظیماتی که دوربین در حالت دستی کنترل میکند:
هیچکدام
تنظیماتی که شما کنترل میکنید:
- سرعت شاتر (Shutter Speed)
- دیافراگم (Aperture)
- حساسیت سنسور (ISO)
- تراز سفیدی (White Balance)
- حالت فوکوس (Focus Mode)
- جبران نوردهی (Exposure Compensation)
- نقاط فوکوس (Focus Points)
- حالت اندازهگیری نور (Metering Mode)
- جبران نوردهی فلاش (Flash Exposure Compensation)
- انتخاب بین فرمت RAW یا JPEG
- حالت عکاسی پیاپی (Burst Mode)
چرا از حالت دستی استفاده کنیم؟
حالت دستی به شما کنترل کاملی روی دوربین میدهد. تمامی تصمیمات در دستان شماست. این موضوع میتواند چالشبرانگیز باشد، اما در عین حال کلید دستیابی به آزادی خلاقانه است. اگر از فلاش خارجی استفاده میکنید، معمولاً حالت دستی بهترین گزینه خواهد بود.
اگر تا به حال حالت دستی را امتحان نکردهاید، پیشنهاد میکنم آن را تجربه کنید! ممکن است در ابتدا دچار اشتباهاتی شوید، اما در نهایت با امکانات جدیدی در عکاسی آشنا خواهید شد.
توضیح یک عکس نمونه:
در این عکس، برای داشتن عمق میدان زیاد، از دیافراگم f/14 استفاده کردم. سرعت شاتر را روی 1/400 ثانیه تنظیم کردم تا حرکت قایق باعث تاری تصویر نشود. مقدار ISO را روی 200 قرار دادم، زیرا نور بسیار زیاد بود و میخواستم از ایجاد نویز جلوگیری کنم. همچنین از اندازهگیری نقطهای (Spot Metering) استفاده کردم تا قایق بهدرستی نوردهی شود. مقدار +1 جبران نوردهی را اعمال کردم تا جزئیات در سایهها حفظ شوند. در این تصویر هیچگونه ویرایش پس از عکاسی انجام نشده است.

Canon EOS 5D Mark III ISO 200 1/400 s f/14 +1 exposure compensation © T P E Marshall
چرا ممکن است نخواهید از حالت دستی استفاده کنید؟
دلایل زیادی برای استفاده از حالت دستی در عکاسی وجود دارد، اما برخی مواقع حالتهای دیگر هم به خوبی عمل میکنند.
در موقعیتهایی که نیاز به سرعت عمل دارید، ممکن است بخواهید برخی تنظیمات را به دوربین بسپارید تا سریعتر عکس بگیرید. برای مثال، در عکاسی ورزشی، ممکن است بخواهید سرعت شاتر بالایی را تنظیم کنید و سپس به دوربین اجازه دهید تا دیافراگم را به طور خودکار انتخاب کند. این کار به شما این امکان را میدهد که روی سایر جنبههای عکاسی تمرکز کنید و در عین حال از دقت دوربین در تنظیمات خودکار بهرهمند شوید.

1/8000 s f/2.8 ISO 1000 Tv Program mode lets me keep the shutter speed high for this picture of the Prague Raptors in action © T P E Marshall
نتیجهگیری: حالتهای عکاسی دوربین
درک و تسلط بر حالتهای عکاسی دوربین برای هر عکاس امری ضروری است. این پنج حالت تنظیمات اساسی به شما این امکان را میدهند که نوردهی را بهطور دقیق کنترل کرده و هر اثر خلاقانهای که میخواهید ایجاد کنید. آنها به شما کمک میکنند تا در شرایط مختلف عکاسی، تصاویر عالی بگیرید.
دانستن نحوه استفاده از حالت دستی اهمیت زیادی دارد، اما همچنین دانستن زمان استفاده از حالتهای نیمه خودکار نیز ضروری است، زیرا این حالتها در سناریوهای خاص میتوانند بسیار مفید باشند. این قابلیتها دنیایی از امکانات بیپایان را برای عکاسی به روی شما باز میکنند!

رضانوری
سردبیر مجموعه نگاه برتر
عکاس، مدرس، گرافیست ، ویدیو گرافر و کسی که سعی میکنه در زمینه هنر بهتر باشه