محاسبه‌گر T-Stop تا F-Stop – تفاوت در چیست؟

حتی اگر تازه‌کار عکاسی باشید، احتمالاً نام F-Stop را شنیده‌اید. اما ما در عکاسی و فیلم‌برداری چیزی به نام T-Stop هم داریم. اما T-Stop چیست؟ و تفاوت آن با F-Stop در چیست؟

در این مقاله، هر آنچه باید درباره T-Stop بدانید و نحوه استفاده از آن را توضیح خواهیم داد. هدف آن را بررسی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم چرا گاهی اهمیت دارد و گاهی نه. ادامه دهید تا همه چیز را درباره محاسبه‌گر T-Stop تا F-Stop یاد بگیرید.

دستی که لنز ویدئویی در حال سقوط را با مقادیر T-Stop روی بدنه‌اش می‌گیرد

چگونه F-Stop و T-Stop را درک کنیم

به‌طور ساده، F-Stop به اندازه دیافراگم لنز شما اشاره دارد و T-Stop به مقدار واقعی نوری که به حسگر می‌رسد.

مقیاس F-Stop همیشه برای لنزهای عکاسی استفاده می‌شود. اما لنزهای مخصوص فیلم‌برداری و سینما معمولاً با مقدار T-Stop علامت‌گذاری می‌شوند، نه F-Stop.

بیایید با جزئیات بیشتری به F-Stop و T-Stop نگاه کنیم.

F-Stop به چه معناست؟

F-Stop اندازه دیافراگم لنز شما را نشان می‌دهد. لنزهای مدرن دارای دیافراگم متغیر هستند، به این معنا که می‌توانید F-Stop را تغییر دهید تا دیافراگم را بازتر یا بسته‌تر کنید.

تمام سازندگان دوربین و لنز از مقیاس یکسانی برای F-Stop استفاده می‌کنند. یعنی F-Stop روی لنز کانن همان معنایی را دارد که روی لنز سونی دارد.

این موضوع شاید در ابتدا کمی گیج‌کننده باشد، اما اعداد کوچک‌تر F-Stop به معنی دیافراگم بازتر و اعداد بزرگ‌تر F-Stop به معنی دیافراگم بسته‌تر هستند. برای مثال، f/1.8 دیافراگم بازی است که نور زیادی را وارد می‌کند. f/11 دیافراگم بسته‌تری است که نور کمتری وارد می‌کند.

می‌توانید در نمودار زیر مقیاس کلی F-Stop و ارتباط آن با اندازه دیافراگم را مشاهده کنید.

اما F-Stop اندازه واقعی دیافراگم لنز را نشان نمی‌دهد. بلکه F-Stop نسبت فاصله کانونی لنز به قطر دهانه ورودی (Entrance Pupil) است.

دهانه ورودی همان بخشی از لنز است که دیافراگم قابل تنظیم در آن قرار دارد. این دهانه همان قسمت جلویی لنز نیست، مثل تلسکوپ‌ها. در واقع، دهانه ورودی معمولاً کوچک‌تر از عنصر جلویی لنز است.

بنابراین اگر فاصله کانونی لنز شما ۵۰ میلی‌متر و قطر دهانه ورودی ۲۵ میلی‌متر باشد، لنز شما f/2 است. یعنی بازترین دیافراگم لنز، یا بیشترین F-Stop آن، f/2 است.

اما این تمام داستان نور و لنزها نیست. عوامل دیگری نیز بر میزان نوری که واقعاً پس از عبور از لنز به حسگر می‌رسد تأثیر می‌گذارند.

این عوامل شامل تعداد عدسی‌های شیشه‌ای داخل لنز و کیفیت شیشه‌ی هر عدسی می‌شود. هر عدسی، حتی باکیفیت‌ترین آن‌ها، بخشی از نور را بازتاب می‌دهد. این یعنی تمام نوری که وارد لنز می‌شود، به حسگر نمی‌رسد.

اینجاست که اندازه‌گیری T-Stop اهمیت پیدا می‌کند.

© Ben Grant

T-Stop به چه معناست؟

مقدار T-Stop به ما می‌گوید چه مقدار نور واقعاً به حسگر دوربین می‌رسد. این مقدار، اندازه‌گیری دقیقی از انتقال نور است که پس از محاسبه تمام تلفات نوری به دست می‌آید.

برای مثال، اگر یک لنز دارای دیافراگم حداکثر f/1.8 باشد اما مقدار T-Stop آن T/2 باشد، یعنی لنز حدود ۰.۲ استاپ از نور را از دست داده است.

می‌توانید مقدار T-Stop را با تقسیم F-Stop بر ریشه دوم مقدار انتقال نور محاسبه کنید. فرض کنیم لنزی داریم با دیافراگم حداکثر ۲.۸ و ۹۰٪ از نور از آن عبور می‌کند.

۲.۸ را بر ریشه دوم ۰.۹ تقسیم می‌کنیم. مقدار حاصل ۲.۹۵۳ است که می‌توان آن را به T/3.0 گرد کرد.

اما چطور می‌توانیم میزان دقیق انتقال نور را مشخص کنیم؟ متأسفانه، اینجاست که کار واقعاً پیچیده می‌شود.

چگونه می‌توان میزان دقیق انتقال نور را تعیین کرد؟

هیچ فرمول دقیقی برای محاسبه میزان انتقال نور لنز وجود ندارد. اگر بخواهیم مقدار دقیق نوری را که از لنز عبور می‌کند بدانیم، باید آن را اندازه‌گیری کنیم.

این کاری نیست که یک عکاس آماتور بتواند در خانه انجام دهد. این فرآیند دقیق و پرهزینه‌ای است که نیاز به آزمایش‌های فراوان دارد.

برخی استودیوها خودشان تست انتقال نور را انجام می‌دهند، اما این اندازه‌گیری معمولاً صددرصد دقیق نیست. همچنین هزینه نسبتاً بالایی دارد.

خوشبختانه، پایگاه داده‌ی DXOmark منبع فوق‌العاده‌ای است اگر بخواهید مقدار F-Stop و T-Stop یک لنز خاص را بررسی کنید. این بهترین منبع آنلاین برای مقادیر T-Stop است. تنها مشکل این است که اطلاعات مربوط به همه‌ی لنزها را در اختیار ندارد.

کدام لنزها بیشترین انتقال نور را دارند؟

همان‌طور که گفتیم، محاسبه‌ی دقیق میزان انتقال نور کار دشواری است. اما اگر کمی درباره‌ی لنز خود بدانید، می‌توانید تا حدی آن را حدس بزنید.

مهم‌ترین نکته‌ای که باید در نظر بگیرید، تعداد عناصر شیشه‌ای داخل لنز است. حتی عناصر باکیفیت نیز مقداری از نور را بازتاب می‌دهند. بنابراین، هرچه تعداد عناصر در لنز بیشتر باشد، میزان نور از دست‌رفته نیز بیشتر خواهد بود.

به همین دلیل، لنزهای پرایم (ثابت) نسبت به لنزهای زوم انتقال نور بهتری دارند. لنزهای پرایم عناصر کمتری در داخل بدنه دارند، پس مقادیر F-Stop و T-Stop آن‌ها بسیار به هم نزدیک است.

اما در لنزهای زوم، که عناصر بیشتری دارند، انتقال نور کاهش می‌یابد و اختلاف بین مقادیر F-Stop و T-Stop بیشتر می‌شود.

عناصر اپتیکی لنزهای زوم اغلب کروی‌تر از عناصر موجود در لنزهای پرایم هستند. لنزهای کروی تمایل دارند نور را به سمت بیرون بازتاب دهند، که این موضوع نیز انتقال نور را کاهش می‌دهد.

کیفیت لنز نیز در انتقال نور کلی تأثیر دارد. لنزهای ارزان‌تر معمولاً از بازتاب‌ها و ناخالصی‌های بیشتری رنج می‌برند که باعث کاهش میزان نور عبوری می‌شود.

لنزهای حرفه‌ای با کیفیت اپتیکی بالاتر، انتقال نور بهتری دارند. مشکل فقط این است که گران‌تر هستند.

البته همیشه استثناهایی وجود دارد. برای مثال، لنزهای فوکوس دستی Rokinon نه‌تنها کیفیت بسیار بالایی دارند، بلکه نسخه‌های سینمایی آن‌ها نیز در بازار موجود است.

هدف از T-Stop چیست؟

ما از T-Stop برای نشان دادن میزان واقعی انتقال نور از لنز استفاده می‌کنیم. با این حال، دلایل متعددی وجود دارد که چرا در عکاسی روزمره کمتر نامی از T-Stop می‌شنوید.

یکی از دلایل این است که اندازه‌گیری دقیق آن هزینه‌بر است. بنابراین شرکت‌ها معمولاً لنزهای ارزان‌تر خود را از نظر انتقال نور آزمایش نمی‌کنند.

دلیل دیگر این است که در عکاسی، F-Stop کاربردی‌تر است. امروزه هر دوربین دیجیتال دارای سیستم نورسنج داخلی و عملکرد ISO بالاست. بنابراین تفاوت بین لنزی با T/3.2 و لنزی با T/2.9 (اگر هر دو f/2.8 باشند) تقریباً قابل‌تشخیص نیست، زیرا دوربین به‌طور خودکار آن را تصحیح می‌کند.

همچنین اگر روی بدنه‌ی لنز نوشته شود f/2 و t/2.3، برای شرکت سازنده جلوه‌ی خوبی ندارد، چون نشان می‌دهد لنز کیفیت انتقال نور بالایی ندارد. این به نوعی اعتراف به ضعف اپتیکی است.

دلیل دیگر این است که در بیشتر مواقع، این اختلاف ناچیز است. برای عکاسان معمولی، تفاوت ۰.۲ یا ۰.۳ بین بیشترین F-Stop و مقدار T-Stop تأثیر محسوسی بر عکس نمی‌گذارد. این اختلاف فقط در سطوح حرفه‌ای اهمیت پیدا می‌کند.

T-Stop در فیلم‌برداری و تولیدات سینمایی اهمیت بسیار بیشتری دارد.

© ShareGrid

استفاده از T-Stop برای نوردهی دقیق

وقتی مدام در حال تغییر زاویه‌ی دوربین هستید، بسیار مهم است که تفاوتی در نوردهی بین نماها ایجاد نشود. ساده‌ترین راه برای رسیدن به این هدف، استفاده از لنزهایی با T-Stop یکسان است.

لنزهای سینمایی به‌جای F-Stop با مقدار T-Stop علامت‌گذاری می‌شوند. همچنین سری لنزهای سینمایی معمولاً از نظر اندازه و وزن کاملاً مشابه‌اند.

این ویژگی باعث می‌شود فیلم‌برداران بتوانند راحت‌تر لوازم جانبی را روی لنزها نصب کنند و تراز دوربین را حفظ کنند. علاوه بر این، این لنزها دارای حلقه‌های فوکوس و زوم مخصوص و نرم هستند که برای کار دستی طراحی شده‌اند.

از نظر اپتیکی، تفاوت زیادی بین لنزهای سینمایی و لنزهای عکاسی وجود ندارد. برای مثال، Canon 50mm f/1.2 و Canon 50mm t1.3 CN-E از نظر ساختار اپتیکی بسیار مشابه‌اند، فقط در دو بدنه‌ی متفاوت طراحی شده‌اند.

نتیجه‌گیری

F-Stop به اندازه‌ی دیافراگم مربوط است، در حالی که T-Stop میزان واقعی نوری را نشان می‌دهد که از لنز عبور می‌کند. هرچند در بیشتر لنزها بین مقدار F-Stop و T-Stop اختلاف کوچکی وجود دارد، اما برای اکثر عکاسان این تفاوت اهمیت چندانی ندارد.

T-Stop فقط زمانی اهمیت دارد که شما یک عکاس حرفه‌ای، فیلم‌بردار یا سینماگر باشید، زیرا در آن سطح لازم است هنگام تعویض لنز، نوردهی دقیقاً یکسان باقی بماند.
اما برای یک عکاس معمولی، استفاده از مقیاس استاندارد F-Stop کاملاً کافی است.